Худал хуурмаг. 1-р хэсэг

Дмитрий Чернышев өнгөрсөн 7 хоногт "Ложь" сэдвээр лекц уншсан байгаа. Товч конспектоо блог дээрээ 3 хэсэг болгоод тавьж. Бага тексттэй, сонирхолтой сэдэв болхоор нь орчууллаа.

1-р хэсэг.
Хүн өдөрт дундажаар 20-с багагүй удаа худал хуурмаг зүйл ярьж хэлдэг, үйлдэл хийдэг гэж байгаа. Ажил нь худал хуурмаг үйлдэл хийхийг шаарддаггүй бол энэ шүү дэ.
Худал хуурмаг явдлыг ихэнх нь муу зүйл гэдэг боловч өмөөрч цөөн үг хэлье.
Үүн дээр буюу бодит байдлыг гажаасан нөхцөл дээр олон гайхамшигтай (болон тийм ч гоё бус) зүйлс оршин тогтнодог: сонгодог уран зохиол, мода, реклам, театр, кино урлаг, косметик, пиар, гоо сайханы мэс засал, уран зураг, тагнуул, хайр, улс төр...
Худал хуурмаг явдалгүйгээр олон тоглоомууд байхгүй байх байлаа, наад зах нь покер.

Худал хуурмаг нь хөгжлийн том алхам, нэг биш параллель олон ертөнцүүд оршин тогтнох эх үндэс нь шүү дэ. Хүүхдэд үлгэр уншиж өгч буй нь эхнээсээ төгсгөл хүртэл хуурч буйн жишээ. Тэгсэн хэдий ч энэ нь сайн үр дүнтэй хууралт - хүүхдийн уран сэтгэмж хөгжинө, сайн мууг ялгаж сурна. Тэр ч байтугай худал хуурмагийг үнэнээс ялгаж сурна.
Ээж нь хүүгээ төгөлдөр хуур дарж сурч байхад нь "сайн байна, ямар мундаг юм бэ" гэж магтахдаа хуурч л байгаа. Моцарттай харьцуулаад үзье л дэ. Тэрбээр 4 настайдаа клавесин дээр тоглож, 6-тайдаа Европоор аялан тоглолтуудаа хийж, 11 хүрэхдээ хөгжмийн зохиолч болж төлөвшиж.
Хэдий ийм ч хүүхдийнхээ сурах сонирхолыг нэг дор үгүй хийхийг хүсээгүй юм бол худал хэлэх л хэрэгтэй. Нийгэм хүмүүсийг худал хэлэх рүү түлхэдэг, бүгд байгаагаасаа илүү харагдахыг хичээдэг биз дэ. Наад зах нь, хүн CV-гээ бичиж байхдаа юу юу гэдэг билээ?

Худал хуурмаг явдал дээр соёлтой харьцаа, өрөвдөлт, биеэ зөв авч явах байдал ч суурилдаг.
Өөрийгөө хоспис-ийн эмч гээд төсөөлөлдөө. Хэдэн зуун үхэж буй хүн гараар чинь дамжина. Бүгдийг нь өрөвдөж, хайрлаж чадахгүй шүү дэ, тэгвэл галзуурна. Тэгсэн хэдий ч эмч "Та өнөөдөр урдынхаасаа сайн харагдаж байна шүү" г.м.-ээр худал хэлж л байдаг. Худал хуурмаг нь амьдралыг бага ч болтугай хөнгөвчилж өгдөг юм.
Нэг зүйлд үнэн голоосоо итгэх нь тэр зүйл нь үнэн гэдгийн баталгаа биш шүү дэ. Полиграф (lie detector)-ын операторын гол үүрэг нь шалгуулж буй этгээдэд аппарат хэзээ ч алддаггүйд итгүүлэх явдал байдаг. Хүнд нэг хөзөр сануулаад, дараа нь түүнийг нь полиграфаар олж үзүүлдэг. Ингэхдээ оператор мэдээж тэмдэг тавьсан хөзөр ашигладаг. Ингэснээр аппаратын үр дүн эрс нэмэгддэг.
Худал ярьж буй хүн маш сайн санах ойтой болон тодорхой хэмжээний зоригтой байх хэрэгтэй. Үүнээс гадна өөрөө ч гэсэн хууртах боломжтойгоо бодолцож үзэх нь зөв.

Олон жилийн өмнө Pepsi-Cola реклам цацаж л дэ, 7 сая бөглөө цуглуулбал шинэ AV-8 Harrier II сөнөөгч онгоцоор солино гэж. Уг нь ч хөөрхөн сурталчилгаа л да. Гэвч хэн ч нэг нөхрийг бөглөө цуглуулалгүйгээр шууд үйлдвэр ороод, бөглөөнүүдийг бөөндөж худалдаж аваад сөнөөгч онгоцоор солихоор хүрээд ирнэ гэж бодолцож үзээгүй юм.

Үргэлжлэл бий.