Верую!

Шукшины "Верую!" өгүүллэгт хамт архидаж буй лам болон Максим хэмээх эрийн хоорондын харилцан яриа гардаг.

Нэгээхэн хэсэг нь энэ:
- Ты пришел узнать: во что верить? Ты правильно догадался: у верующих душа не болит. Но во что верить? Верь в Жизнь. Чем все это кончится, не знаю. Куда все устремилось, тоже не знаю. Но мне крайне интересно бежать со всеми вместе, а если удастся, то и обогнать других... Зло? Ну - зло. Если мне кто-нибудь в этом великолепном соревновании сделает бяку в виде подножки, я поднимусь и дам в рыло. Никаких - "подставь правую". Дам в рыло, и баста.
- А если у него кулак здоровей?
- Значит, такая моя доля - за ним бежать.
- А куда бежать-то?
- На кудыкину гору. Какая тебе разница - куда? Все в одну сторону - добрые и злые.
- Что-то я не чувствую, чтобы я устремлялся куда-нибудь, - сказал Максим.
- Значит, слаб в коленках. Паралитик. Значит, доля такая - скулить на месте.
Максим стиснул зубы... Вьелся горячим злым взглядом в попа.
- За что же мне доля такая несчастная?
- Слаб. Слаб, как... вареный петух. Не вращай глазами.
- Попяра!.. А если я счас, например, тебе дам разок по лбу, то как?
Поп громко, густо - при больных-то легких! - расхохотался.
- Видишь! - показал он свою ручищу. - Надежная: произойдет естественный отбор.
- А я ружье принесу.
- А тебя расстреляют. Ты это знаешь, поэтому ружье не принесешь, ибо ты слаб.
- Ну - ножом пырну. Я могу.
- Получишь пять лет. У меня поболит с месяц и заживет. Ты будешь пять лет тянуть.

Орчуулах гээд оролдоод үзье:
- Чи юунд итгэх вэ гэдгийг мэдэхээр ирээ юу? Чиний таамаг ч зөв: үнэн голоосоо шүтэн амьдарч буй хүмүүс амар тайван байдаг юм. Хүн яг юунд итгэх юм бэ гэсэн асуултан амьдралд итгэ, миний хүү гэж би хариулна. Яаж төгсөхийг нь би мэдэхгүй. Хүмүүс хаашаа тэмүүлээд буйг ч би бас мэдэхгүй. Надад зүгээр л бусдыг дагаад гүйж байх нь таашаалтай. Боломж олдвол хэн нэгнийг гүйцэх гэж оролдоод үзнэ. Муухай юу? Муухай. Харин энэхүү сайхан уралдаанд хэн нэгэн этгээд дэгээ тавих зэргээр новшийг зүйл хийвэл би босож ирээд шууд нулина. Ямар ч "нөгөө хацраа тавьж өгөх" явдал байхгүй. Нулиад л болоо.
- Түүний нударга чинийхээс чанга бол яахав?
- Тэгвэл миний зурлага л тийм юм байлгүй. Түүний ард байхаар.
- Хаашаа гүйж байгаа юм?
- Тэр падлий. Чамд ер нь ямар хамаа байна? Сайн, муу цөм нийлээд л нэг зүгт гүйж байгаа.
- Надад ямар нэг чигт гүйж буй сэтгэгдэл төрөхгүй л байна шүү, - гэж Максим хэлэв.
- Дорой байгаагийн шинж. Өвдөг чинь чичрээстэй. Нэг үгээр - гацаа. Засаг заяа хоёртоо гомдоод байрандаа гаслаад сууж бай.
Максим шүдээ зуулаа... Муухай хоржоонтой харцаар ламруу ширтэнгээ өгүүлэв:
- Яасан гэж би ийм муу тавиланг эдлэх ёстой гэж?
- Сульдаа. Яг... чанагдаад болсон тахиа шиг. Битгий нүдээ гархилаад бай.
- Ламхай!.. Би яг одоо духан дундуур чинь нэг сайн дэлсээд өгөхөөр юу гэхийг чинь харах юм сан.
Лам өвчтэй уушигтай хүний шинжгүй чангаар инээв.
- Харж байна уу? - лам өөрийн ланжгар атгыг харуулав. - Найдвартай эд. Байгалийн шалгарал л явагдна да.
- Би буу чирээд ирнэ.
- Чамайг л сүүлд нь буудан хорооно. Чи үүнийг мэдэж байгаа тул буу авчирахгүй. Чи сульдак юм чинь яаж ч чадах билээ.
- Тэгвэл хутга дүрнэ. Би чадна шүү.
- Таван жилийн ял авна. Би сар өвдөж байгаад л эдгэчихнэ. Чи таван жил шар махтайгаа хатаагдна.