Чечений нэгдүгээр дайны үед оросын танкууд Грозныйд ороод төөрсөн тохиолдол бий. Босогчид хаягжилтыг бүрэн устгаснаас гадна цэргийнхэнд нарийвчлал сайтай газрын зураг байгаагүй гэдэг. Үр дүнд нь цуваагаараа хядуулсан гашуун туршлагатай үлдсэн.
Дайны үед газрын зураг маш чухал. Том гүрнүүд газрын зурагт онцгой ач холбогдол өгсөөр ирсэн. ЗХУ цагтаа цэргийн топографийн картаараа тэргүүн эгнээнд байв. Хэдэн мянган ЗХУ-ын мэргэжилтнүүд картографийн нүсэр их ажил гүйцэтгэсний үр дүнд Баруун Европ болон АНУ-ын нарийвчлал сайн газрын зургуудтай болж чадсан. Стратегийн ач холбогдолтой дүүргүүдийг бүр байрны нарийвчлалтай зурсан байдаг. Ийм газрын зургууд дээр замын өргөн, гүүрнүүдийн төрөл болон даац, үйлдвэрүүд ямар бүтээгдэхүүн хийдэг зэргийг зааж өгдөг. Армийн л хэрэгцээнд шүү дэ. Одоо ч гэсэн АНУ-д зөвлөлтийн газрын зургуудыг ашиглах тохиолдол байдаг гэсэн. Зах зээлийн ороо бусгаа үед 1:25000 нарийвчлалтай хэдэн мянган газрын зургийг Генштабаас америкчууд салгаж чаджээ.
Гол нь зөвлөлтийн мэргэжилтнүүд барууны картуудыг хуулбарладаггүй, өөрсдөө шинээр зурдаг байж. Тухайлбал 1984 оны английн Чатем хотын газрын зурагт Эзэн хааны флотын шумбагчдын зогсоолыг дүрслэхээс гадна ойролцоох гүүрнүүдийн налуу өнцөг, даац, ямар материалаар хийгдсэн зэргийг оросууд тусгасан байхад английн газрын зурагт тус объектыг улсын нууц гээд дүрслээгүй байдаг. Тухайн үед аль ч улс өөрийн газрын зурагтаа санаатай алдаа гаргадаг, дутуу мэдээлэл оруулдаг байсан. ЗХУ-ын газрын зургуудыг гажуудуулах системийг зохиосон нөхөр Сталины нэрэмжит шагнал хүртсэн гэдэг.
Зарим цэргийн зориулалттай газрын зургуудыг дагалдаж армийн операци явуулахад туслах хүснэгтүүдийг хавсаргадаг байв. Жишээ нь: сонсогдох орчны хүснэгт. Хөл дор хугарах мөчир 80 метрт дуулдна, шороон замаар алхах цэргүүд 300, засмалаар бол 600 метрт сонсогдно. Асаалттай танк 1000 метрт, винтовоор буудахад - 4000 метрт дуулдна. Мөн газрын онцлогоос шалтгаалж цэргүүдийн хурдыг тооцоолох хүснэгтүүд бий. Энд газрын налуу, хөрс, замын өргөн болон чанар зэргээс шалтгаалж тооцоолдог.
Оросууд цэргийн объектуудыг бүр нарийвчлалтай дүрсэлхийг хичээдэг байв. 1982 оны ЗХУ-д хийгдсэн газрын зургийг АНУ-ын геологийн албаны газрын зурагтай харьцуулбал:
Одоо бол амар болсон - тагнуулын нисдэг аппарат юмуу хиймэл дагуулаас зургийг нь аваад болоо.
Дайны үед газрын зураг маш чухал. Том гүрнүүд газрын зурагт онцгой ач холбогдол өгсөөр ирсэн. ЗХУ цагтаа цэргийн топографийн картаараа тэргүүн эгнээнд байв. Хэдэн мянган ЗХУ-ын мэргэжилтнүүд картографийн нүсэр их ажил гүйцэтгэсний үр дүнд Баруун Европ болон АНУ-ын нарийвчлал сайн газрын зургуудтай болж чадсан. Стратегийн ач холбогдолтой дүүргүүдийг бүр байрны нарийвчлалтай зурсан байдаг. Ийм газрын зургууд дээр замын өргөн, гүүрнүүдийн төрөл болон даац, үйлдвэрүүд ямар бүтээгдэхүүн хийдэг зэргийг зааж өгдөг. Армийн л хэрэгцээнд шүү дэ. Одоо ч гэсэн АНУ-д зөвлөлтийн газрын зургуудыг ашиглах тохиолдол байдаг гэсэн. Зах зээлийн ороо бусгаа үед 1:25000 нарийвчлалтай хэдэн мянган газрын зургийг Генштабаас америкчууд салгаж чаджээ.
Гол нь зөвлөлтийн мэргэжилтнүүд барууны картуудыг хуулбарладаггүй, өөрсдөө шинээр зурдаг байж. Тухайлбал 1984 оны английн Чатем хотын газрын зурагт Эзэн хааны флотын шумбагчдын зогсоолыг дүрслэхээс гадна ойролцоох гүүрнүүдийн налуу өнцөг, даац, ямар материалаар хийгдсэн зэргийг оросууд тусгасан байхад английн газрын зурагт тус объектыг улсын нууц гээд дүрслээгүй байдаг. Тухайн үед аль ч улс өөрийн газрын зурагтаа санаатай алдаа гаргадаг, дутуу мэдээлэл оруулдаг байсан. ЗХУ-ын газрын зургуудыг гажуудуулах системийг зохиосон нөхөр Сталины нэрэмжит шагнал хүртсэн гэдэг.
Зарим цэргийн зориулалттай газрын зургуудыг дагалдаж армийн операци явуулахад туслах хүснэгтүүдийг хавсаргадаг байв. Жишээ нь: сонсогдох орчны хүснэгт. Хөл дор хугарах мөчир 80 метрт дуулдна, шороон замаар алхах цэргүүд 300, засмалаар бол 600 метрт сонсогдно. Асаалттай танк 1000 метрт, винтовоор буудахад - 4000 метрт дуулдна. Мөн газрын онцлогоос шалтгаалж цэргүүдийн хурдыг тооцоолох хүснэгтүүд бий. Энд газрын налуу, хөрс, замын өргөн болон чанар зэргээс шалтгаалж тооцоолдог.
Оросууд цэргийн объектуудыг бүр нарийвчлалтай дүрсэлхийг хичээдэг байв. 1982 оны ЗХУ-д хийгдсэн газрын зургийг АНУ-ын геологийн албаны газрын зурагтай харьцуулбал:
Одоо бол амар болсон - тагнуулын нисдэг аппарат юмуу хиймэл дагуулаас зургийг нь аваад болоо.
No comments:
Post a Comment