19 September 2009

Үнэг зараа хоёрын тухай

Исайя Берлиний 1953 оны "Зараа ба үнэг" эссед Архилохын үгийг ("Үнэг маш олон арга зальтай. Харин зараад ганц арга зам бий боловч тэр нь хамгийн чухал") ишлэл болгоод хүмүүсийг 2 ангилж болно хэмээжээ:
Үнэг - зальтай амьтан. Тэрбээр зарааг довтлохдоо хэдэн сая төвөгтэй стратеги боловсруулж чадна.
Зараа - энгийн, удаан.
Үнэг зарааг отож байж. Зараа яг үнэгийг зүглээд ирж явна. "Аанхаа, ингээд чи барагддаг юм байж!" гэж бодсоор
үнэг нуувчнаасаа үсрээд гараад ирнэ. Жижигхэн зараа аюулыг мэдрэнгүүтээ "Дахиад л... Энэ амьтан хэзээ нэгэн цагт яагаад ч нэмэргүйг ойлгодоггүй юм байх да" гэж бодсоор өргөст бөмбөрцөг болж хувирна. Үнэг довтлоод нэмэргүйг хараад зарааг оролдохгүй яваад өгнө. Ойд үнэг зарааг довтлох дараачийн аргаа боловсруулж, маргааш нь энэхүү үзэгдэл давтагдна.
Үнэг шиг хүмүүс хэд хэдэн зорилгод зэрэг хүрэхийг хичээдэг. Хорвоо ертөнцийг бүхий л хүндрэл бэрхшээлийн хамт хүлээж авдаг. Шууд гэнэт их зүйлд хүрэх эрмэлзэлд хөтлөгддөг.
Харин зараа нар бүх зүйлийг энгийнээр хүлээж авдаг. Аливаа зүйлийг хялбараар тодорхойлж, зорилгодоо хүрэхдээ хамгийн дөт, хялбар арга замыг сонгодог. Энэ нь зараа нар тэнэг гэсэн үг огт биш.
Берлин бичихдээ: тухайлбал Шекспир, Пушкин нар үнэг, Достоевский, Ницше нар зараа гэж.

1 comment: